Program Obchodów Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” w Węgorzewie, 1 – 3 marca 2019 r.
1 marca, w Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”, o godz. 17.00, na Rondzie im. „Żołnierzy Wyklętych” na skrzyżowaniu ul. Zamkowej i Targowej zostaną zapalone białe i czerwone znicze. Zostanie odczytany Apel Pamięci. Zostanie oddana salwa honorowa. Zapalimy i ustawimy na rondzie przyniesione przez nas tego dnia znicze w biało-czerwone barwy. Zamanifestujmy nasze przywiązanie do symboli narodowych i przynieśmy flagi narodowe.
1 marca, w kościele p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła o godz. 18.30 zostanie odprawiona Droga Krzyżowa „Żołnierzy Wyklętych”.
3 marca, w niedzielę, o godz. 10.00 w kościele p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła zostanie odprawiona Msza św. w intencji „Żołnierzy Wyklętych” z udziałem pocztów sztandarowych służb mundurowych, weteranów, szkół i organizacji społecznych Węgorzewa. Przed Mszą św. wprowadzenie na temat czynu niepodległościowego „Żołnierzy Wyklętych”. Zostaną odczytane listy okolicznościowe.
Spotkanie na temat historii „Żołnierzy Wyklętych” odbędzie się bezpośrednio po zakończeniu Mszy św., ok. godz. 11.15, w „Damaszku” przy kościele p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła. Prowadzący, red. Dariusz Jarosiński, publicysta, dziennikarz, reportażysta.
„Tropem Wilczym – Bieg Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”, rozpoczęcie o godz. 1300 na Placu Wolności. Bieg na dystansie 1963 metrów (jako odwołanie do roku w którym zginął ostatni „Żołnierz Wyklęty” – Józef Franczak ps. „Lalek”). Organizatorem biegu jest Ośrodek Sportu i Rekreacji w Węgorzewie i 11 Mazurski Pułk Artylerii.
Organizatorzy:
Społeczny Komitet Obchodów Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” w Węgorzewie,
Oddział IPN w Białymstoku,
11 Mazurski Pułk Artylerii w Węgorzewie,
Ośrodek Sportu i Rekreacji w Węgorzewie,
Oddział Regionu Warmińsko-Mazurskiego NSZZ „Solidarność” w Giżycku
Tło historyczne.
Walczyli osamotnieni, bez nadziei na zwycięstwo, wierni ideałom wolnej i niepodległej Rzeczypospolitej. Zaciekle tropieni, torturowani i mordowani przez NKWD i UB oraz system polityczny polskiego państwa komunistycznego. Dopiero po pół wieku historia przyznała im rację.
„Żołnierze Wyklęci” byli żołnierzami polskiego powojennego podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, którzy stawiali opór sowietyzacji Polski i podporządkowaniu jej Związkowi Sowieckiemu. Walcząc z siłami nowego agresora, musieli zmierzyć się z ogromną, wymierzoną w nich propagandą Polski Ludowej, która nazywała ich „bandami reakcyjnego podziemia”. Z kolei osoby działające w antykomunistycznych organizacjach i oddziałach zbrojnych, które znalazły się w kartotekach aparatu bezpieczeństwa, określono mianem „wrogów ludu”. Mobilizacja i walka „Żołnierzy Wyklętych” była pierwszym odruchem samoobrony społeczeństwa polskiego przeciwko sowieckiej agresji i narzuconym siłą władzom komunistycznym, ale też przykładem najliczniejszej antykomunistycznej konspiracji zbrojnej w skali europejskiej, obejmującej teren całej Polski, w tym także utracone na rzecz Związku Sowieckiego Kresy Wschodnie II RP.
Uczestników ruchu partyzanckiego określa się też jako „żołnierzy drugiej konspiracji” lub „Żołnierzy Niezłomnych”. Sformułowanie „Żołnierze Wyklęci” powstało w 1993 roku – po raz pierwszy użyto go w tytule wystawy „Żołnierze Wyklęci – antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 r.”, zorganizowanej przez Ligę Republikańską na Uniwersytecie Warszawskim. Jego autorem był Leszek Żebrowski.
Liczbę członków wszystkich organizacji i grup konspiracyjnych szacuje się na 120-180 tysięcy. Większość akcji oddziałów podziemia antykomunistycznego było wymierzonych w oddziały zbrojne Urzędu Bezpieczeństwa, Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego czy Milicji Obywatelskiej. Podziemie niepodległościowe aktywnie działało też na Kresach Wschodnich, szczególnie na ziemi grodzieńskiej, nowogródzkiej i wileńskiej. Ostatnim członkiem ruchu oporu był Józef Franczak ps. „Lalek”, który zginął w obławie w Majdanie Kozic Górnych pod Piaskami (woj. lubelskie) osiemnaście lat po wojnie – 21 października 1963 roku. „Żołnierzy Wyklętych” dotknęły ogromne prześladowania. W walkach podziemia z władzą zginęło około 9 tys. konspiratorów. Kolejnych kilka tysięcy zostało zamordowanych na podstawie wyroków komunistycznych sądów lub zmarło w więzieniach. Wciąż są to dane szacunkowe. Wysiłek zbrojny i martyrologia drugiej konspiracji nadal wymagają badań.
Fenomen powojennej konspiracji niepodległościowej polega m.in. na tym, że była ona – aż do powstania „Solidarności” – najliczniejszą formą zorganizowanego oporu społeczeństwa polskiego wobec narzuconej władzy. „Żołnierze Wyklęci” dzięki swojej działalności przyczynili się do opóźnienia kolejnych etapów utrwalania systemu komunistycznego, pozostając dla wielu środowisk wzorem postawy obywatelskiej.
Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” to święto tych, którzy po 1944 roku nie zgodzili się, by Polską rządziła komunistyczna władza z nadania Moskwy. Nie złożyli broni. Za tę postawę wielu zapłaciło najwyższą cenę.
To był najdłuższy i najtragiczniejszy bój o Niepodległą. Zamiarem komunistów było zniszczenie najbardziej radykalnej i patriotycznej części polskiego społeczeństwa. Chcieli też zatrzeć ślad po niej na zawsze. Nie udało się. Po 50 latach zakłamania Wyklęci żyją w naszej pamięci i są dla młodych Polaków wzorem patriotyzmu. Kolejne pokolenia rozumieją, że w godzinie próby – jak zamordowana przez komunistów „Inka” – warto „zachować się jak trzeba”.
Nie opłakała ich Elektra
Nie pogrzebała Antygona
I będą tak przez całą wieczność
We własnym domu wiecznie konać
Ponieważ żyli prawem wilka
Historia o nich głucho milczy
Pozostał po nich w kopnym śniegu
Ich gniew, ich rozpacz i ślad ich wilczy.
Zbigniew Herbert
About The Author
145 comments